NHA TRANG – TỪ MỘT LÀNG CHÀI NHỎ ĐẾN THÀNH PHỐ TRUNG TÂM

Nha Trang là một thành phố ven biển và là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học kỹ thuật và du lịch của tỉnh Khánh Hòa, Việt Nam. Trước khi trở thành phần đất của Việt Nam, Nha Trang thuộc về Chiêm Thành. Các di tích của người Chăm vẫn còn tại nhiều nơi ở Nha Trang.

Nha Trang cách thủ đô Hà Nội 1.280km, cách thành phố Hồ Chí Minh 448km, cố đô Huế 630km, Phan Rang 105km, Phan Thiết 260km, Cần Thơ 620km. Trải qua bao thăng trầm, biến động của lịch sử, từ một làng chài nhỏ bé, đơn sơ bên bờ sông Cái, đến nay Nha Trang đã vươn mình trở thành đô thị năng động của khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên.

1. TÓM TẮT LỊCH SỬ NHA TRANG
2. KHÍ HẬU NHA TRANG
3. DU LỊCH NHA TRANG

TÓM TẮT LỊCH SỬ NHA TRANG

Theo nhiều nhà nghiên cứu, tên “Nha Trang” được hình thành do cách đọc của người Việt phỏng theo âm một địa danh Chăm vốn có trước là “Ya Trang” (có nghĩa là “sông Lau”, tên người Chăm xưa gọi sông Cái Nha Trang). Từ tên sông, sau chỉ rộng ra vùng đất: Nha Trang là địa danh của người Việt gọi vùng đất thuộc chủ quyền của mình từ năm 1653. Hơn 3 thế kỷ, trải qua nhiều biến động lịch sử, thành phố Nha Trang hiện nay là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học kỹ thuật và du lịch của tỉnh Khánh Hòa.

Từ một làng chài nhỏ ven biển, Nha Trang đã dần dần phát triển theo thời gian. Lịch sử vẫn ghi lại dấu mốc ngày 30-4-1924, vua Khải Định ra đạo dụ thành lập thị trấn Nha Trang. Lúc hình thành, thị trấn Nha Trang chỉ có 4 làng nhỏ gồm: Xương Huân, Phương Câu, Vạn Thạnh, Phương Sài. Lúc đó, người dân sống bằng nghề chài lưới, trồng trọt, buôn bán nhỏ. Năm 1944, thị trấn Nha Trang được nâng lên thành thị xã. Ngày 2/4/1975, thành phố Nha Trang được giải phóng. Đến 30/3/1977, Hội đồng Chính phủ nâng thị xã Nha Trang lên thành phố Nha Trang, trực thuộc tỉnh Phú Khánh (tỉnh Khánh Hòa ngày nay). Đến năm 2009, Nha Trang được công nhận là đô thị loại I, trực thuộc tỉnh Khánh Hòa.

Đến 20 năm sau, vào ngày 15-3-1944, vua Bảo Đại lại có đạo dụ nâng tầm Nha Trang từ thị trấn lên thị xã gồm có 5 phường. Năm 1956, chính quyền ngụy Sài Gòn bãi bỏ quy chế thị xã, chuyển Nha Trang thành 2 xã Nha Trang Đông và Nha Trang Tây. Đến năm 1970, với sắc lệnh ngày 22-10-1970, chính quyền ngụy Sài Gòn đưa Nha Trang lên thị xã và chia thành 2 khu phố; năm 1972 lại đổi thành 2 quận.

Trong sách xứ Trầm Hương của Quách Tấn, Nha Trang xưa là vùng đất rất hoang sơ: “Phố xá và gia cư người Việt, người Tàu chen chúc từ ga xe lửa đến chợ Đầm. Còn người Pháp ở dọc theo bờ biển, từ Tòa sứ (UBND tỉnh ngày nay) đến Đại Khách sạn (nhà khách T78 hiện nay). Vùng Mả Vòng chưa có nhà cửa… vùng Phước Hải cũng hoang vắng. Nhà cửa thưa thớt. Một phần lớn diện tích là rừng mai”.

Trước năm 1975, Nha Trang là một thị xã hoàn toàn sống nhờ vào viện trợ của Mỹ với khoảng 35% dân số tập trung cho các hoạt động dịch vụ, thương mại. Sau ngày đất nước thống nhất, cuối tháng 3-1977, Chính phủ có quyết định nâng thị xã Nha Trang lên thành thành phố Nha Trang, khi đó Nha Trang là tỉnh lỵ của tỉnh Phú Khánh với dân số khoảng 20 vạn người.

Trong những năm kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, tuy Nha Trang có thay đổi nhưng cũng không nhiều. Thị xã được mở rộng hơn, nhưng trung tâm vẫn là khu vực quanh chợ Đầm, nhà cao tầng hầu như không có. Khu Xóm Mới – Phước Hải sau lưng nhà thờ Núi vẫn là bãi hoang, lúp xúp nhà tạm bợ của dân nghèo; đường nối Diên Khánh với Nha Trang chỉ vừa cho một chiếc xe ngựa, hai bên đường nhà cửa lác đác giữa ruộng lúa… Trong trí nhớ của nhiều người già, Nha Trang là thị xã ven biển không phát triển lắm về thương mại mà chỉ mạnh về du lịch. Nhà nghiên cứu văn hóa Ngô Văn Ban cho biết: “Cho đến những năm 1960, đường Trần Phú (lúc ấy là đường Duy Tân) chưa phải là trung tâm du lịch như bây giờ. Khách về nghỉ mát chủ yếu ở tại khu vực đường Thống Nhất, Hoàng Văn Thụ…”.

Sau ngày giải phóng 30-4-1975, hai tỉnh Phú Yên – Khánh Hòa được hợp nhất thành tỉnh Phú Khánh và lấy Nha Trang làm tỉnh lỵ. Đến ngày 30-3-1977, Hội đồng Chính phủ ban hành Quyết định số 391, nâng cấp thị xã Nha Trang lên thành thành phố Nha Trang trực thuộc tỉnh Phú Khánh. Năm 1989, tỉnh Phú Khánh lại được tách ra thành 2 tỉnh Phú Yên, Khánh Hòa; thành phố Nha Trang lại trở về là tỉnh lỵ của tỉnh Khánh Hòa.

Năm 1977, thị xã Nha Trang được nâng lên thành phố với dân số 21 vạn người. Cùng với công cuộc đổi mới, Nha Trang – Khánh Hòa đã có sự phát triển vượt bậc. Ngày nay, Nha Trang đã vươn mình trở thành một đô thị du lịch nổi tiếng với hàng trăm khách sạn, khu nghỉ dưỡng đẳng cấp 4 – 5 sao, thu hút hàng triệu lượt khách du lịch/năm. Trong sự đổi thay ấy, không thể không nhắc đến dấu ấn của những doanh nhân người Việt từ Đông Âu trở về đầu tư du lịch. Chuyện bắt đầu từ năm 2001, khi Tập đoàn Vingroup (tiền thân là Technocom) chuyển hướng đầu tư về Việt Nam trên lĩnh vực du lịch – nghỉ dưỡng. Đặt chân đến đảo Hòn Tre (Nha Trang), tỷ phú Phạm Nhật Vượng và kiến trúc sư Claude Cuvelier có cùng ý tưởng biến nơi này thành điểm du lịch hấp dẫn cho Nha Trang. Sau 18 tháng xây dựng, năm 2003, Vinpearl khai trương khu nghỉ dưỡng 5 sao với 500 phòng lưu trú, nhanh chóng trở thành điểm đến thu hút nhất của thành phố biển. Với chiến lược đầu tư bài bản, đón đầu các xu hướng nghỉ dưỡng cao cấp trên thế giới, trong vòng chưa tới 10 năm, Vinpearl đã hình thành tổ hợp đầu tiên tại vùng du lịch biển đẹp bậc nhất Việt Nam. Thành công tại Nha Trang là nền móng để Vingroup mở rộng quy mô Vinpearl ra nhiều vùng miền trên cả nước, trở thành thương hiệu du lịch hàng đầu Việt Nam.

Xem thêm: THÁP TRẦM HƯƠNG – BIỂU TƯỢNG CỦA NHA TRANG

KHÍ HẬU NHA TRANG

Nha Trang có khí hậu nhiết đới xavan chịu ảnh hưởng của khí hậu đại dương. Khí hậu Nha Trang tương đối ôn hòa, nhiệt độ trung bình năm là 26,3oC. Có mùa đông ít lạnh và mùa khô kéo dài. Mùa mưa lệch về mùa đông bắt đầu từ tháng 9 và kết thúc vào tháng 12 dương lịch, lượng mưa chiếm gần 80% lượng mưa cả năm (1.025mm). Khoảng 10 đến 20% số năm mùa mưa bắt đầu từ tháng 7, 8 và kết thúc sớm vào tháng 11. So với các tỉnh Duyên hải Nam Trung bộ, Nha Trang là vùng có điều kiện khí hậu thời tiết khá thuận lợi để khai thác du lịch hầu như quanh năm. Những đặc trưng chủ yếu của khí hậu Nha Trang là: nhiệt độ ôn hòa quanh năm (25oC – 26oC), tổng tích ôn lớn (> 9.500oC), sự phân mùa khá rõ rệt (mùa mưa và mùa khô) và ít bị ảnh hưởng của bão.

DU LỊCH NHA TRANG

Vịnh Nha Trang được biết đến với hệ thống các đảo lớn nhỏ, là một trong những điểm hấp dẫn, thu hút du khách đến với Nha Trang. Vịnh Nha Trang, với diện tích trên 500km2, có 19 hòn đảo lớn, nhỏ nằm rải rác xa, gần tạo nên cảnh quan vừa kỳ vĩ, vừa thơ mộng. Đảo lớn nhất là Hòn Tre rộng 36km2 nằm che chắn phía đông nên vịnh Nha Trang kín gió và êm sóng. Trên đảo có những bãi tắm đẹp như Bãi Trũ, Bãi Tre.

Đảo Hòn tre cách đất liền hơn 3km, có chiều dài hơn 10km, chiều ngang chỗ rộng nhất khoảng 6km, nhìn xa như một con cá sấu khổng lồ đang trườn giữa hồ nước mênh mông, xanh thẳm. Những năm gần đây hòn đảo này nổi lên như một điểm sáng cho du lịch biển, đảo của Nha Trang, với sự ra đời của Khu du lịch sinh thái Hòn Ngọc Việt (Vinpearl Resort and Spa), đẳng cấp 5 sao, được khai trương vào cuối năm 2003, sau khi ra đời khu du lịch này sớm nổi tiếng với nhiều vẻ đẹp hấp dẫn của nó. Chính sự đa dạng về địa hình giữa đồng bằng, đồi núi, các đảo đã tạo cho Nha Trang những danh lam thắng cảnh tuyệt đẹp như Hòn Chồng, Hòn Đỏ, Hòn Tằm, Hòn Mun, Đảo Yến…

Hệ thống các đảo nhỏ trong vịnh Nha Trang rất đa dạng, với nhiều đảo lớn nhỏ như Hòn Mun, Hòn Tre, Hòn Tằm, Hòn Miễu, Hòn Hố, Hòn Đụn, Hòn Một. Đây là những hòn đảo không chỉ có những cảnh đẹp trên bờ mà còn có những cảnh đẹp dưới nước. Những hòn đảo này cũng là nơi cư trú và làm tổ của loài chim yến, tổ của loài chim Yến là một đặc sản nổi tiếng của Nha Trang nói riêng và Khánh Hòa nói chung, rất bổ dưỡng cho sức khỏe, có giá trị kinh tế rất cao. Yến Sào Nha Trang, Khánh Hòa là một món quà vô cùng ý nghĩa, rất được du khách ưu chuộng.

Đảo Hòn Mun là nơi thiết lập khu bảo tồn biển đầu tiên ở Việt Nam có những rạn san hô với một quần thể sinh vật biển còn nguyên sơ, gần như độc nhất vô nhị không chỉ của Việt Nam mà còn của cả Đông Nam Á.

Trong quá trình phát triển, các thế hệ người dân Nha Trang, Khánh Hòa đã sáng tạo di sản văn hóa vật thể vô cùng quý giá, đó là các công trình kiến trúc độc đáo, những di tích lịch sử văn hóa có giá trị với hệ thống các đình, đền, chùa, tháp, miếu… vẫn còn tồn tại đến ngày nay như: Tháp Bà Ponagar, Đình Phương Sài, Đình Phú Vinh, Đền Hùng Vương, Đền Trần Hưng Đạo, Chùa Long Sơn, Nhà thờ Chánh tòa Nha Trang (nhà thờ Núi)…

Khu tháp cổ thờ bà mẹ xứ sở Ponagar (còn gọi là khu Tháp Bà Ponagar Nha Trang) nằm trên đỉnh hòn Cù Lao thuộc phường Vĩnh Phước, thành phố Nha trang là một quần thể kiến trúc tín ngưỡng thuộc loại lớn nhất trong hệ thống đến tháp Chăm tại Việt Nam. Khu di tích Tháp Ponagar được xây dựng trong khoảng thời gian từ thế kỷ thứ VII đến thế kỷ thứ XII, tọa lạc trên hai mặt bằng. Mặt bằng thứ nhất ở độ cao khoảng 10m so với mực nước biển, là một quần thể kiến trúc tiền đình. Mặt bằng thứ hai, có một cụm gồm 04 tháp bố trí theo hình thước thợ, cả 04 tháp được xây dựng bằng gạch nung, được xếp chồng lên nhau thật vững chãi. Đây là di tích lịch sử độc đáo, công trình tiêu biểu về nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc của dân tộc Chăm, đã được xếp hạng di tích lịch sử Quốc gia vào năm 1979. Hiện tọa lạc tại đường 2/4, phường Vĩnh Phước, thành phố Nha Trang.

Song song đó là những di sản văn hóa phi vật thể rất đặc sắc, thể hiện tâm tư, nguyện vọng, tính cách, lối sống của con người Nha Trang. Đó là những lễ hội dân gian, mà tiêu biểu là Lễ hội Tháp Bà, lễ hội cầu ngư của các ngư dân, lễ hội cúng đình. (Xem thêm: THÁNG 3 ÂM LỊCH HÀNH HƯƠNG VỀ VỚI MẸ XỨ SỞ Ở KHÁNH HOÀ)

Xem thêm:

VINWONDERS NHA TRANG

5 SHOP RƯỢU UY TÍN TẠI NHA TRANG

NHA TRANG, ĂN GÌ ? Ở ĐÂU?

CÁCH LÀM BÁNH TRÁNG XOÀI

THÁP TRẦM HƯƠNG – BIỂU TƯỢNG CỦA NHA TRANG

DU LỊCH ĐẢO BÌNH BA CAM RANH

BÁNH CĂN NHA TRANG

TOUR THEO DẤU CHÂN BÁC SĨ YERSIN

ĐỊA ĐIỂM TẮM BÙN KHOÁNG Ở NHA TRANG

6 TRÒ CHƠI BẠN NÊN THỬ KHI ĐẾN NHA TRANG