NHA TRANG – TỪ MỘT LÀNG CHÀI NHỎ ĐẾN THÀNH PHỐ TRUNG TÂM

Theo nhiều nhà nghiên cứu, tên “Nha Trang” được hình thành do cách đọc của người Việt phỏng theo âm một địa danh Chăm vốn có trước là “Ya Trang” (có nghĩa là “sông Lau”, tên người Chăm xưa gọi sông Cái Nha Trang). Từ tên sông, sau chỉ rộng ra vùng đất: Nha Trang là địa danh của người Việt gọi vùng đất thuộc chủ quyền của mình từ năm 1653. Hơn 3 thế kỷ, trải qua nhiều biến động lịch sử, TP. Nha Trang hiện nay là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học kỹ thuật và du lịch của tỉnh Khánh Hòa.

Vị trí của Nha Trang trên bản đồ Khánh Hoà

Từ một làng chài nhỏ ven biển, Nha Trang đã dần dần phát triển theo thời gian. Lịch sử vẫn ghi lại dấu mốc ngày 30-4-1924, vua Khải Định ra đạo dụ thành lập thị trấn Nha Trang. Đến 20 năm sau, vào ngày 15-3-1944, vua Bảo Đại lại có đạo dụ nâng tầm Nha Trang từ thị trấn lên thị xã gồm có 5 phường. Năm 1956, chính quyền ngụy Sài Gòn bãi bỏ quy chế thị xã, chuyển Nha Trang thành 2 xã Nha Trang Đông và Nha Trang Tây. Đến năm 1970, với sắc lệnh ngày 22-10-1970, chính quyền ngụy Sài Gòn đưa Nha Trang lên thị xã và chia thành 2 khu phố; năm 1972 lại đổi thành 2 quận.

Trước năm 1975, Nha Trang là một thị xã hoàn toàn sống nhờ vào viện trợ của Mỹ với khoảng 35% dân số tập trung cho các hoạt động dịch vụ, thương mại. Sau ngày đất nước thống nhất, cuối tháng 3-1977, Chính phủ có quyết định nâng thị xã Nha Trang lên thành thành phố Nha Trang, khi đó Nha Trang là tỉnh lỵ của tỉnh Phú Khánh với dân số khoảng 20 vạn người.

Tháp Trầm Hương tại Quảng trường 2/4 – Biểu tượng của thành phố Nha Trang

Sau ngày giải phóng 30-4-1975, hai tỉnh Phú Yên – Khánh Hòa được hợp nhất thành tỉnh Phú Khánh và lấy Nha Trang làm tỉnh lỵ. Đến ngày 30-3-1977, Hội đồng Chính phủ ban hành Quyết định số 391, nâng cấp thị xã Nha Trang lên thành thành phố Nha Trang trực thuộc tỉnh Phú Khánh. Năm 1989, tỉnh Phú Khánh lại được tách ra thành 2 tỉnh Phú Yên, Khánh Hòa; TP. Nha Trang lại trở về là tỉnh lỵ của tỉnh Khánh Hòa.